Les: Raar, maar waar?

Introductievideo

Duur: 10 minuten (inclusief nagesprek)

Start de video van de Social Master Jonatan de Boer.

Hij begeleidt de leerlingen deze module.

Na het kijken van de video kun je de volgende vraag aan de klas stellen: Wat doe jij allemaal online?

Geef leerlingen de gelegenheid om te reageren op deze vraag.

Welke apps hebben ze allemaal? Zitten ze op social media?

Welke aankopen doen ze online? Wat bekijken ze online?

Duur: 15 minuten

Online is nepnieuws soms niet van echt nieuws te onderscheiden.

Daarom beoordelen leerlingen in dit level welke berichten ‘echt’ en ‘nep’ zijn.

Nep nieuws quiz

Vraag 1&2. Leerlingen beoordelen of een foto waarbij waarbij een piloot boven de wolken zijn arm uit het raam steekt echt is of bewerkt.

Antwoord: De foto is bewerkt, een raampje openzetten in een vliegtuig hoog in de lucht, dat kan echt niet.

Vraag 3&4. Leerlingen beoordelen of de foto van een jongen die aan een rots hangt echt of nep is.

Antwoord: De jongen hangt echt aan de rots, alleen hangt hij eigenlijk vlak boven de grond.

Het Jeugdjournaal kwam met een filmpje waarin dat was uitgezocht.

Vraag 5: Makers van nepnieuws gebruiken vaak een kop die de aandacht trekt, zodat veel mensen erop klikken.

Met veel kliks verdienen ze meer geld aan de reclames die op hun website staan.

Leerlingen beoordelen vijf koppen. Zijn ze waar of niet waar?
Ze klikken op de plus als ze denken dat de kop waar is. Meerdere koppen zijn waar.
Antwoord:
Briljant: een wasknijper aan je oor helpt tegen oorpijn. (niet waar)
Twee zeldzame witte giraffen gezien in Kenia. (waar)
Gemeente Berlijn vangt drieduizend kreeften in stadspark. (waar)
Hoe een parkeerwachter miljonair werd. (niet waar)
Amerikaan komt beer tegen tijdens mountainbiken. (waar)

Wat valt de leerlingen op aan de koppen die niet waar zijn?

Ze bevatten vaak een hoger sensatiegehalte dan de koppen die waar zijn.

Vraag 6. Leerlingen reageren op de vraag hoe zij omgaan met een super eng bericht.

Wat doen ze met dit soort doorstuur-berichten?

Vraag 7. Wat denken de leerlingen als ze Enzo Knol in een video horen zeggen dat hij zulke mooie nieuwe sneakers heeft?
Antwoord: De kans is groot dat Enzo dit zegt omdat hij de schoenen van zijn sponsor heeft gekregen.

Driekwart van de populaire vlogs bevat dit soort reclame, concludeerde het Commissariaat voor de Media, dat video’s van

de twintig populairste YouTubers van Nederland heeft onderzocht.

Vraag 8. Leerlingen beantwoorden de vraag of ze denken dat de politie ook weleens nepnieuws verspreidt.
Antwoord: In een enkel geval is dat gebeurd.

Nos.nl schreef er een uitgebreid artikel over dat je hier kunt lezen:

www.nos.nl/artikel/2173669-verbazing-en-fellekritiek-op-politie-naverspreiden-nepnieuws.

Vraag 9. Wat is een filterbubble?

Antwoord: Filterbubble betekent dat je op internet alleen te zien krijgt wat bij jouw interesses past.

Meer weten over dit fenomeen?
Op www.mediawijsheid.nl/filterbubble is een dossier over dit onderwerp opgenomen.

Vraag 10. De leerlingen bekijken eerst het filmpje en beantwoorden dan de vraag. Is het lastig om nepnieuws te controleren?

Antwoord: Inventariseer hoeveel leerlingen ja of nee antwoorden en ga erover in discussie.

Hoe beoordeel je echt of nepnieuws?

Welke bronnen zijn betrouwbaar? En welke niet?

Laat leerlingen elkaar tips geven en noteer deze eventueel in een woordweb.

Nog meer?!

Tips en informatie over het herkennen van nepnieuws, zijn te lezen op:
www.mediawijsheid.nl/nepnieuws